Wiosenne kwiaty dają pierwszy pokarm pszczołom i innym wiosennym owadom, co wzbogaca środowisko i daje możliwość ciekawych obserwacji przyrodniczych.
Wiosna kalendarzowa zaczyna się 21 marca, a wiosna astronomiczna – w tym roku – 20 marca. W biologii mamy też pojęcie wiosny fenologicznej, związanej ze zjawiskami ze świata roślin, odpowiadającymi tej porze roku. Fenologiczne przedwiośnie rozpoczyna się kwitnieniem leszczyny, a wczesna wiosna wypuszczaniem liści przez brzozę. Koniec wczesnej wiosny i początek pełni wiosny to kwitnienie kasztanowca (początek maja).
Zjawiska fenologiczne mają związek z lokalnym klimatem czy wręcz mikroklimatem, co jest najwyraźniej widoczne w górach. Botaniczna wiosna na Dolnym Śląsku rozpoczyna się czasem miesiąc wcześniej niż na Podlasiu. Kwiaty wiosenne pojawiają się najwcześniej w miejscach, gdzie gleba szybko się nagrzewa: na skarpach o wystawie południowej i zachodniej, na suchych łąkach i w lasach grądowych pozbawionych o tej porze roku liści. Szybki wzrost wiosną i wczesne kwitnienie jest charakterystyczne dla bylin – roślin wieloletnich zimujących w formie części podziemnych i korzystających z zapasów zgromadzonych w cebulach, kłączach albo bulwach w poprzednim roku.
Błyskawiczny rozwój kwiatów niektórych gatunków w reakcji na wiosenne ocieplenie wynika z faktu, że gleba pod śniegiem nie jest zamarznięta już na głębokości 5-10 cm i wzrost cebul rozpoczyna się w styczniu-lutym. Większość leśnych wczesnowiosennych kwiatów ma barwę białą albo niebieską (fioletową), a owady widzą je w ultrafiolecie. Kwiaty łąkowe stosunkowo często są żółte. Kwiaty te zwykle nie pachną (chociaż są wyjątki), gdyż niskie temperatury i silne o tej porze roku wiatry nie sprzyjają tego rodzaju sygnałom biologicznym. Masowe kwitnienie powszechnie kojarzone z wiosną dotyczy wierzb, przylaszczek, przebiśniegów, zawilców, a w górach krokusów i pierwiosnków. Z dolinami rzek są związane lepiężniki biały i różowy, kokorycz, śledziennica, złoć żółta oraz wawrzynek wilcze łyko kwitnący już w lutym. Na murawach kserotermicznych (występujących w południowej części kraju i coraz rzadszych) zakwitają miłki wiosenne, miodunki wąskolistne, pięciorniki piaskowe, zawilce wielkokwiatowe i sasanki. Wiosna jest słabo widoczna w borach, gdyż są to siedliska dość chłodne i stale zacienione, a ponadto występuje tam mniej gatunków, niż w lasach liściastych.
Dawniej dzikie rośliny kwitnące wiosną były często wykopywane i przenoszone do ogrodów (niekonieczne z dobrym efektem) albo sprzedawane jako bukiety na targowiskach. Z tego powodu większość okazałych gatunków została objęta ochroną, jednak lista roślin chronionych w ostatnich latach uległa znacznym modyfikacjom. W sklepach ogrodniczych pojawiło się wiele gatunków i odmian roślin ozdobnych łatwiejszych w uprawie i mających większe kwiaty, niż ich dzikie odpowiedniki, co odciążyło częściowo zasoby naturalne.
Warto pamiętać, że ogrodowe byliny kwitnące wiosną wymagają sadzenia jesienią i źle znoszą przesadzanie podczas wzrostu i wytwarzania kwiatów. Można je wstawić z doniczkami do ogrodu, ale lepiej wysadzić na stałe miejsce po przekwitnięciu. Kwitnące rośliny grądowe najlepiej rosną na glebach gliniastych (glina morenowa, less, mada pylasta), a źle czują się na glebach piaszczystych albo w torfie prosto z worka. Wiele gatunków lubi gleby wapienne, które w Polsce występują tylko lokalnie. Stanowiska dla nich w ogrodzie powinny być zasilone wapnem lub dolomitem. Niektóre byliny posadzone w odpowiednim środowisku wytrzymają tam nawet kilkadziesiąt lat i będą się skutecznie rozmnażać bez szczególnej pomocy człowieka. Byliny wiosenne można sadzić na rabatach, pod drzewami oraz na nie deptanych i późno koszonych trawnikach. Są też ważnym składnikiem modnych ostatnio łąk kwietnych. Wiosenne kwiaty dają pierwszy pokarm pszczołom i innym wiosennym owadom, co wzbogaca środowisko i daje możliwość ciekawych obserwacji przyrodniczych.
Przemysław Stolarz
You must be logged in to post a comment.