SIGN IN YOUR ACCOUNT TO HAVE ACCESS TO DIFFERENT FEATURES

FORGOT YOUR PASSWORD?

FORGOT YOUR DETAILS?

AAH, WAIT, I REMEMBER NOW!
POLSKA PO GODZINACH: KULTURA | WIEDZA | GOSPODARKA, PORTAL POLSKA PO GODZINACH ONLINE
  • ZALOGUJ SIĘ

Polska. Po godzinachPolska. Po godzinach

  • START
  • O NAS
  • DO POBRANIA
  • KONTAKT
PO GODZINACHNA LUZIE
0
piątek, 18 lutego 2022 / opublikowany w: Ekologia, Przyroda, Środowisko

Stawy rybne – kompromis człowieka i przyrody

W wielu rejonach naszego kraju brakuje naturalnych zbiorników wodnych. Sieć rzeczna też jest rozwinięta dosyć nierównomiernie, a przepływy wykazują znaczne zmiany sezonowe. W takich okolicach krajobraz może zostać wzbogacony przez utworzenie stawów rybnych. 

W celu utworzenia małych sztucznych zbiorników pierwotnie tylko przegradzano rzeki i rzeczki poprzecznymi groblami – podobnie jak to robią bobry.  W następnej kolejności stosowano ogroblowanie całych zbiorników i system rowów rozprowadzających, co wymagało znacznie większego nakładu pracy, ale dawało większą kontrolę nad wodą i rybami.

Stawy i zakonnicy

Pierwsze typowe stawy rybne powstały w Polsce prawdopodobnie w   XII w. i są wiązane z przybyciem na Śląsk i do Małopolski zakonu cystersów. Na początku w stawach trzymano i rozmnażano tylko „dzikie” gatunki ryb: np. szczupaki, liny, karasie i płocie. Karpie pojawiły się dopiero w XV wieku. Jeszcze później ludzie nauczyli się hodować pstrągi.

Stopniowo zauważono, że poszczególne gatunki i stadia rozwojowe ryb mają różne wymagania siedliskowe, co spowodowało powstanie wielu typów zbiorników stawowych: tarliskowych, narybkowych, letnich, zimowych itd. Gospodarka wodą była dostosowana do cykli rocznych: stawy napełniano maksymalnie podczas wiosennych roztopów, w kolejnych miesiącach uzupełniano wodę w zależności od przepływów w rzekach, wykorzystując na przykład tzw. opady świętojańskie.

Jesienią z części stawów wypuszczano wodę, co ułatwiało odłów ryb i umożliwiało czyszczenie i naprawy zbiorników. Już dawno zauważono, że ze stawów korzystają nie tylko ryby:   żyją tam inne organizmy wodne, jak raki, mięczaki, chronione ważki, płazy i gady, sezonowo zaś pojawiają się  wielkie wędrowne stada ptaków, a część z nich zakłada tam gniazda.  Na stawach i wokół nich występuje też wiele gatunków roślin związanych z terenami wodnymi i podmokłymi.

W XV wieku pojawiła się moda na posiadanie stawów rybnych – co pozwalało na urozmaicenie diety oraz urządzanie zbiorowych połowów i polowań. W tym okresie wiele bagiennych terenów nadrzecznych, traktowanych wcześniej jako nieużytki przekształcono w produktywne stawy rybne.  Największe kompleksy stawów rybnych w Polsce znajdują sie w dolinie Baryczy (Stawy Milickie od XII w.), górnej Wisły (Stawy Zatorskie od XV w.), w dolinie Bzury, w Lasach Janowskich (od XVIII-XIX w.).

Stawy Halinów

W XVII i XVIII w. ze względu na zmiany klimatyczne (ochłodzenie i zmniejszenie opadów) gospodarka stawowa stała się mniej opłacalna,  ale jednocześnie zwrócono uwagę na walory krajobrazowe i środowiskotwórcze stawów rybnych. Wokół stawów często rosną stare drzewa albo zabytkowe aleje, podnoszące estetykę krajobrazu i wzbogacające różnorodność gatunkową.

Stawy ważne dla środowiska

Obecne wiele kompleksów stawów rybnych podlega ochronie jako rezerwaty przyrody, ostoje Natura 2000, fragmenty parków krajobrazowych albo obszarów chronionego krajobrazu. Najbardziej znane stawy-rezerwaty przyrody to  Stawy Milickie (5298 ha) nad Baryczą, Stawy Przemkowskie między Głogowem i Żaganiem, Imielty Ług w Lasach Janowskich, Stawy Raszyńskie pod Warszawą, Stawy Broszkowskie koło Siedlec, Stawinoga koło Pułtuska.  

Z inicjatywy właścicieli utworzono rezerwat „Stawy Gnojna im. rodziny Bieleckich” koło Mszczonowa.   Najwyżej w Polsce (a podobno również w Europie) są położone stawy w Podgórzynie w sąsiedztwie Karkonoskiego Parku Narodowego i zamku Chojnik. Jako zespół przyrodniczo-krajobrazowy są chronione stawy Wielikąt koło Raciborza. Na stawach Instytutu Rybactwa Śródlądowego w Żabieńcu koło Piaseczna (w Chojnowskim Parku Krajobrazowym) są prowadzone badania i aktywna ochrona rzadkich gatunków ryb.

Stawy Długa Kościelna

Znaczenie dla środowiska mają wszystkie stawy – zarówno chronione jak i niechronione, z ekstensywną albo intensywną, ale racjonalną gospodarką rybacką. Na dużym kompleksie stawowym może występować nawet 200-250 gatunków ptaków, a sztuczne stawy są w skali kraju podstawowymi ostojami takich rzadkich gatunków, jak hełmiatka, podgorzałka, perkoz zausznik i ślepowron.  Szczególnie cenne mogą być też porzucone i zarośnięte stawy, jak rezerwat Jeleniak-Mikuliny koło Lublińca.

Wszystkie są w jakimś stopniu ostojami przyrody i lokalnymi magazynami wody – nawet pojedyncze  małe stawy, które w ostatnich latach są często zasypywane albo traktowane jako dzikie wysypiska śmieci. Problemy gospodarki stawowej to zaopatrzenie w wodę dobrej jakości, unikanie i eliminowanie  skażeń rzek i strumieni zaopatrujących stawy, eliminacja śrutu ołowianego używanego podczas polowań, z którego toksyczny ołów przenika do różnych organizmów wodnych i do łańcucha pokarmowego człowieka, walka z chorobami ryb, raków, ptaków wodnych.

Stawy rybne są często powiązane z obiektami zabytkowymi (parki, dwory, klasztory, pałace i zamki) i wydarzeniami historycznymi, jak np. bitwa pod Raszynem 1809 r., bitwa pod Olszowym Młynem 1863 r., czy bitwy w Lasach Janowskich 1943-44 albo pod Pęcicami w 1944 r.

Tekst i zdjęcia

Przemysław Stolarz

TAGI: Przemysław Stolarz, stawy rybne

WYBRANE DLA CIEBIE

Zmiany klimatu – prawdziwe czy wymyślone?
Nowa ścieżka edukacyjna na terenie Skweru „Inka” – dzięki wsparciu Polskich Sieci Elektroenergetycznych
Drzewa pożyteczne i mało znane

You must be logged in to post a comment.

Najnowsze artykuły

  • Pozytywna zmiana z programem ,,WzMOCnij swoje otoczenie’’ – dodatkowe wyposażenie wielofunkcyjnej sali multimedialnej

    Parafia św. Brata Alberta w Warszawie-Wesołej j...
  • Pozytywna zmiana z programem ,,WzMOCnij swoje otoczenie’’ – dodatkowe wyposażenie wielofunkcyjnej sali multimedialnej

    Parafia św. Brata Alberta w Warszawie-Wesołej j...
  • Remont na dużą skalę – wymiana pokrycia dachowego na kościele

    Wymiana dachu to zawsze duże przedsięwzięcie, w...
  • „W internetowym oceanie nie daj się złapać na haczyk” – TAURON przestrzega

    Jak bronić się przed phishingiem – pokazuje w n...
  • Lekcje stoicyzmu na dziś

    Nie słabnie moda na stoicyzm, czego dowodem jes...

ARCHIWALNE

  • Grudzień 2022
  • Listopad 2022
  • Kwiecień 2022
  • Marzec 2022
  • Luty 2022
  • Styczeń 2022
  • Grudzień 2021
  • Listopad 2021
  • Październik 2021
  • Wrzesień 2021
  • Lipiec 2021
  • Czerwiec 2021
  • Maj 2021
  • Kwiecień 2021
  • Marzec 2021
  • Luty 2021
  • Styczeń 2021
  • Grudzień 2020
  • Listopad 2020
  • Październik 2020

Kategorie

  • Aktywność fizyczna
  • Architektura
  • Bez kategorii
  • Budownictwo
  • Czas wolny
  • Dzieci
  • Edukacja
  • Ekologia
  • Ekonomia
  • Felieton
  • Film
  • Finanse
  • Gospodarka
  • Historia
  • Książki
  • Kulinaria
  • Literatura
  • Malarstwo
  • Media
  • Medycyna
  • Muzyka
  • na luzie
  • Najnowsze artykuły
  • Nauka
  • Nieruchomości
  • Pasja
  • Praca
  • Prawo
  • Przemysł
  • Przestrzeń publiczna
  • Przyroda
  • Psychologia
  • Religia
  • Rodzina
  • s1
  • s2
  • Samorząd
  • Społeczeństwo
  • Sport
  • Środowisko
  • Styl życia
  • Sylwetki
  • Sztuka
  • Technika
  • Technologia
  • Test
  • Turystyka
  • Ubezpieczenia
  • Warszawa
  • Wychowanie
  • Wywiad
  • Zdrowie
  • zrównoważone budownictwo

PO GODZINACH W MEDIACH SPOŁECZNOŚCIOWYCH

BIURO REKLAMY

mateusz.jarecki@
p
ogodzinach.info

NOTY PRAWNE

Polityka prywatności
Cookies

WYDAWCA

Independent Media Company
Bartosz.Wieczorek

WYDAWCA ONLINE

Biocomo Sp. z o.o.
Dariusz Ziółkowski

Portal wykonany przez: Dariusz Ziółkowski

do góry