Potrafimy podróżować na księżyc. Odkrywać zagadki wszechświata. Walczyć z groźnymi chorobami. Panować nad żywiołami natury. Wydaje się, że nic przed człowiekiem i jego umysłem nie jest w stanie się oprzeć. To jednak złudzenie. Większość z nas skłonna jest, przy wystąpieniu odpowiedni warunków, do zachowań pozbawionych sensu i logiki, a nawet destrukcyjnych. Okazuje się, że jesteśmy jako ludzie polem działania ukrytych i nieznanych mechanizmów psychicznych, które potrafią obrócić w ruinę nasze życia, a co gorsza życie innych.
Dlaczego tak się dzieje? Co kieruje nami, kiedy działamy wbrew instynktowi, swojemu doświadczeniu i wiedzy? Jakie siły przejmują nad nami kontrolę? I najważniejsze, czy jesteśmy w stanie w oprę nad nimi zapanować? Ori Brafman i Rom Brafman, wyjaśniają nam, co sprawia, że postępujemy nieracjonalnie i często przez to cierpimy. Każdy z nas słyszał lub mówił do kogoś: Co ci odbiło? Postradałeś zmysły? Rozum ci odjęło? Oszalałeś?
Ogromne wrażenie robi historia słynnego pilota samolotów pasażerskich Jacoba Veldhuyzena Van Zantena, szefa bezpieczeństwa linii lotniczych KLM, którego nieracjonalna decyzja kosztowała życie 583 osób. Osoba, która miała być gwarantem bezpieczeństwa lotów i sama szkoliła innych, ciesząc się niekwestionowanym autorytetem w środowisku doprowadziła do niewyobrażalnej katastrofy lotniczej. Rutynowy lot zakłócony został zakazem lądowania na docelowym lotnisku. Kapitan wylądował na lotnisku zastępczym i nic nie zapowiadało katastrofy, dopóki nie zawładnęła nim myśl, iż musi jak najszybciej wystartować, gdyż nowe przepisy ograniczają czas pracy pilotów. Wpadając w pętle własnych myśli i obaw kapitan zdecydował się na start bez zezwolenia. Skutki były tragiczne.
Kapitan stał się niewolnikiem swoich myśli i podejmowanych we własnej głowie decyzji, które wydawały mu się konieczne i słuszne. Wybrał rozwiązanie, które przeczyło jego wiedzy i doświadczeniu. Było sprzeczne ze wszystkim, z czym jako szef bezpieczeństwa miał do czynienia. Przestał myśleć racjonalnie. Wbił sobie do głowy błędne rozwiązanie i nie potrafił się z niego wyzwolić. Wielka zasługa książki polega na odsłanianiu tych „tajemnych” sił, które pchają nas w nieracjonalne decyzje. Lepiej poznać je zawczasu, by im nie ulegać i zachować zdrowy rozsądek. A trzeba dodać, że w książce aż roi się od niebanalnych przykładów i skojarzeń, które otwierają nam oczy na mechanizm podejmowania decyzji.
Ori Brafman, Rom Brafman, Na zdrowy rozum. Dlaczego podejmujemy nieracjonalne decyzje, Kompania mediowa 2021.
You must be logged in to post a comment.