SIGN IN YOUR ACCOUNT TO HAVE ACCESS TO DIFFERENT FEATURES

FORGOT YOUR PASSWORD?

FORGOT YOUR DETAILS?

AAH, WAIT, I REMEMBER NOW!
POLSKA PO GODZINACH: KULTURA | WIEDZA | GOSPODARKA, PORTAL POLSKA PO GODZINACH ONLINE
  • ZALOGUJ SIĘ

Polska. Po godzinachPolska. Po godzinach

  • START
  • O NAS
  • DO POBRANIA
  • KONTAKT
PO GODZINACHNA LUZIE
1
niedziela, 07 marca 2021 / opublikowany w: Historia, Malarstwo, Sylwetki, Sztuka, Warszawa

Warszawa w twórczości Aleksandra Gierymskiego

Lata 1879–1888 Aleksander Gierymski spędził w Warszawie, tworząc wiele dzieł jej poświęconych. Był to najlepszy okres jego twórczości.

A. Gierymski – Piaskarze

Na początku marca 2021 r., minie 120 rocznica śmierci Aleksandra Gierymskiego. Malarz i rysownik, przedstawiciel realizmu i prekursor polskiego impresjonizmu, brat nie mniej słynnego Maksymiliana, pozostawił po sobie m.in. kolekcję dzieł prezentujących fragmenty współczesnej mu Warszawy. Wartość tych prac jako źródeł historycznych do dziejów miasta, można postawić dziś w rzędzie z dziełami Bernarda Belotto czy też Zygmunta Vogla. Aleksander Gierymski urodził się w Warszawie 30 stycznia 1850 r. Był synem Józefa, administratora Szpitala Ujazdowskiego i Julii z Kielichowskich. Ochrzczony został w kościele św. Aleksandra przy ob. Placu Trzech Krzyży (wtedy św. Aleksandra) i w jego okolicy się wychowywał. We wczesnej młodości uczęszczał do męskiego III Gimnazjum Filologicznego i Klasy Rysunkowej (obecnie ASP) przy Krakowskim Przedmieściu. W latach 1868–1872 studiował w Akademii Sztuk  Pięknych w Monachium, którą ukończył z wyróżnieniem. W 1869 r. wspólnie z bratem uczęszczał do prywatnej pracowni Franza Adama. W tym okresie zaczął współpracować jako ilustrator z czasopismami warszawskimi, m.in. z „Kłosami”, „Tygodnikiem Ilustrowanym” i „Wędrowcem”. W latach 1873-1879 z niewielkimi przerwami przebywał w Rzymie.

A Gierymski – Święto trąbek I

Twórczość warszawska

Lata 1879-1888 Gierymski spędził w Warszawie, tworząc wiele dzieł jej poświęconych. Był to najlepszy okres jego twórczości. W tym czasie wynajmował pracownię na ostatnim piętrze kamienicy przy ul. Zgoda 2. Dużo czasu spędzał w kawiarni Parraviciniego na rogu Nowego Światu i obecnego Placu Trzech Krzyży, będącej miejscem spotkań śmietanki artystycznej. Utrzymywał się wówczas przede wszystkim z ilustracji prasowych. Dzięki nim możemy dziś przyjrzeć się różnym obliczom tamtego miasta. Można na nich zobaczyć miejsca uznawane za wytworne, typowe budowle, handel miejski, ulice i zaułki, życie ludności żydowskiej, ale co szczególnie istotne, biedne i zaniedbane wówczas obszary Starego Miasta i Powiśla. Prezentował na nich charakterystyczne sceny rodzajowe, np. pracę koszykarzy, tragarzy czy też piaskarzy. Ale nie stronił też od innych treści. Jedną z najciekawszych jest ilustracja „Prado na Saskiej Kępie”, gdzie Gierymski w miejscu podmiejskich hulanek, przedstawił swojego rodzaju autoportret i swoje nieodłączne atrybuty – cylinder i laskę.

A. Gierymski – Saska Kępa. Prado; Tygodnik Powszechny nr 40 z 1884 r.

Najcenniejszymi pod względem artystycznym warszawskimi pracami Gierymskiego są jednak zachowane obrazy. Do najważniejszych należą dzieła ukazujące pozbawione ubarwień życie obszaru nadwiślańskiego. Niektóre z nich powstały w kilku wersjach. Należy do nich namalowane w trzech rodzajach „Święto trąbek” (1884, 1888 i 1890), które przedstawia port rzeczny z mostem kolejowym przy Cytadeli w tle o zmierzchu i modlących się Żydów. Widać na nim obrzęd święta Rosz-ha-Szana – hebrajskiego Nowego Roku. Ceremonię tę rozpoczyna dźwięk wykonanych z baranich rogów instrumentów dętych, od czego święto zawdzięcza swoją potoczną nazwę. W podobnym, niemal reporterskim tonie utrzymane są obrazy „Powiśle” (1883) – prezentujący pejzaż ruder tej części miasta i jej mieszkańców, „Przystań na Solcu” (1883) – ukazujący brzeg rzeki i górujący nad nim stary, charakterystyczny dla tego obszaru budynek oraz „Piaskarze” (1887) – dokumentujący pracę piaskarzy, przerzucających piasek z łodzi na brzeg w okolicy mostu Kierbedzia.

Najbardziej docenionymi warszawskimi dziełami Gierymskiego, są pochodzące z cyklu ukazującego życie ludności żydowskiej obrazy „Żydówka z pomarańczami” i „Żydówka z cytrynami” (1880-1881). Przedstawiają one handlarkę owocami na tle panoramy Warszawy. Kobieta z koszem pomarańczy jest też jedną z bohaterek obrazu „Brama na Starym Mieście w Warszawie” (1883), ukazującego portal kamienicy Kurowskiego przy Rynku Starego Miasta 38.

A. Gierymski – Żydówka z pomarańczami

Dziedzictwo dzieł Gierymskiego

Warszawskie dzieła Aleksandra Gierymskiego nie zostały za jego życia przez rodaków docenione. Zarzucano im przede wszystkim niewybredność prezentowanych treści. Zniechęcony postawą tutejszego światka artystycznego, w 1888 r. wyjechał do Niemiec, a potem do Francji. Następnie lata 1893-1895 spędził w Krakowie, po czym osiadł na stałe we Włoszech, gdzie tworzył do końca życia. Zmarł między 6 a 8 marca 1901 r. w szpitalu psychiatrycznym w Rzymie.

Dziś jego ilustracje odnaleźć można w wielu archiwalnych rocznikach prasowych z II połowy XIX wieku. Ale szczególnie warto obejrzeć jego warszawskie obrazy. „Żydówka z pomarańczami”, „Święto trąbek I” i „Piaskarze” prezentowane są w Muzeum Narodowym w Warszawie. „Powiśle” oraz „Święto trąbek III” znajdują się w Muzeum Narodowym w Krakowie, a „Żydówka z cytrynami” w Muzeum Śląskim w Katowicach.

Adam Ciećwierz

TAGI: Adam Ciećwierz, Aleksander Gierymski, Warszawa

WYBRANE DLA CIEBIE

Bocheński i komunistyczne paskudztwo
Wartości przyrodnicze terenu hipodromu Stara Miłosna
Niech żyje piłka!

You must be logged in to post a comment.

Najnowsze artykuły

  • “A jednak żyć się chce!” – ukazała się nowa książka ks. Andrzeja Chibowskiego

    A gdyby tak duszpasterze pisali o swoich parafi...
  • Pozytywna zmiana z programem ,,WzMOCnij swoje otoczenie’’ – dodatkowe wyposażenie wielofunkcyjnej sali multimedialnej

    Parafia św. Brata Alberta w Warszawie-Wesołej j...
  • Pozytywna zmiana z programem ,,WzMOCnij swoje otoczenie’’ – dodatkowe wyposażenie wielofunkcyjnej sali multimedialnej

    Parafia św. Brata Alberta w Warszawie-Wesołej j...
  • Remont na dużą skalę – wymiana pokrycia dachowego na kościele

    Wymiana dachu to zawsze duże przedsięwzięcie, w...
  • „W internetowym oceanie nie daj się złapać na haczyk” – TAURON przestrzega

    Jak bronić się przed phishingiem – pokazuje w n...

ARCHIWALNE

  • Luty 2023
  • Grudzień 2022
  • Listopad 2022
  • Kwiecień 2022
  • Marzec 2022
  • Luty 2022
  • Styczeń 2022
  • Grudzień 2021
  • Listopad 2021
  • Październik 2021
  • Wrzesień 2021
  • Lipiec 2021
  • Czerwiec 2021
  • Maj 2021
  • Kwiecień 2021
  • Marzec 2021
  • Luty 2021
  • Styczeń 2021
  • Grudzień 2020
  • Listopad 2020
  • Październik 2020

Kategorie

  • Aktywność fizyczna
  • Architektura
  • Bez kategorii
  • Budownictwo
  • Czas wolny
  • Dzieci
  • Edukacja
  • Ekologia
  • Ekonomia
  • Felieton
  • Film
  • Finanse
  • Gospodarka
  • Historia
  • Książki
  • Kulinaria
  • Literatura
  • Malarstwo
  • Media
  • Medycyna
  • Muzyka
  • na luzie
  • Najnowsze artykuły
  • Nauka
  • Nieruchomości
  • Pasja
  • Praca
  • Prawo
  • Przemysł
  • Przestrzeń publiczna
  • Przyroda
  • Psychologia
  • Religia
  • Rodzina
  • s1
  • s2
  • Samorząd
  • Społeczeństwo
  • Sport
  • Środowisko
  • Styl życia
  • Sylwetki
  • Sztuka
  • Technika
  • Technologia
  • Test
  • Turystyka
  • Ubezpieczenia
  • Warszawa
  • Wychowanie
  • Wywiad
  • Zdrowie
  • zrównoważone budownictwo

PO GODZINACH W MEDIACH SPOŁECZNOŚCIOWYCH

BIURO REKLAMY

mateusz.jarecki@
p
ogodzinach.info

NOTY PRAWNE

Polityka prywatności
Cookies

WYDAWCA

Independent Media Company
Bartosz.Wieczorek

WYDAWCA ONLINE

Biocomo Sp. z o.o.
Dariusz Ziółkowski

Portal wykonany przez: Dariusz Ziółkowski

do góry