Natura uzależnień nadal nie jest przez naukę zbadana, nadal nie wiemy, czemu jedni wpadają w nałóg, a inni nie, a przede wszystkim nadal nie wiemy, jak skutecznie leczyć rosnącą liczbę osób uzależnionych od różnych używek. Książka prezentuje podejście neuronaukowe do uzależnień, a dodatkowym jej atutem jest fakt, iż autorką pracy jest osoba, która sama przez lata była uzależniona i potrafi doskonale opisać mechanizmu uzależnienia do strony naukowej, jak i ludzkiej, egzystencjalnej.
Judith Grisel sięgnęła po alkohol w wielu 13 lat i to był początek jej długiej gehenny, która szczęśliwie skończyła się wyjściem z nałogów i wejściem na drogę nauki, co zakończyło się obroną doktoratu. Obecnie Grisel jest międzynarodową ekspertką w dziedzinie neuronauki, badającą różnice w uzależnieniu od alkoholu u kobiet i mężczyzn.
Uzależnienia są dziś prawdziwą plagą społeczną i jednym z największych wyzwań, stojących przed medycyną. W USA około 16 proc. populacji młodzieży w wieku od 12 lat wzwyż wykazuje objawy zaburzeń, związanych z używaniem substancji psychoaktywnych. Około 25 proc. zgonów w USA spowodowanych jest ich nadużyciem. Zdaniem autorki istnieją cztery główne czynniki odpowiedzialne za uzależnienie: odziedziczone predyspozycje biologiczne, częste przyjmowanie używek w dużych ilościach, kontakt z używkami w okresie dojrzewania oraz otoczenie, służące jako katalizator do sięgania po używki.
Zaletą podejścia autorki jest to, iż nie zadawala się ona żadnymi prostymi odpowiedziami i nie chce sprowadzić kwestii używek do procesów czysto biologicznych. Czuje ona, że problem jest bardziej skomplikowany, subtelny, wymagający wrażliwości społecznej oraz rozumienia życia człowieka jako całości. Przeciw sprowadzeniu problemu używek do kwestii czysto biologicznej przeczy też fakt, iż u Indian z rezerwatów, gdzie istnieje olbrzymia plaga alkoholizmu, nie wykryto żadnych biologicznych różnic , które tłumaczyłyby ten fakt.
Neuronauka nie może wyjaśnić nam przede wszystkim całkowicie problemu uzależnień, gdyż nasza nerobiologia nie jest niezmienna – wpływa na nią wszystko, co robimy. Może to zmienić sposób funkcjonowania naszego mózgu. Grisel zdecydowanie podkreśla więc znaczenie warunków i okoliczności, w których łatwiej rodzą się uzależnienia. Dzisiejsze czasy, charakteryzujące się zanikiem więzi społecznych, które nieudolnie próbują zapełnić tzw. media społecznościowe oraz zanikiem empatii sprzyjają w sposób wyjątkowy sięganiu po „pocieszające” używki. ”Jak to jest rodzić dzieci w świecie, który tych dzieci nie kocha? Albo jak to jest dożywać swoich dni – w nędzy i chorobie – w przypominających przechowalnie instytucja opiekuńczych?” – zapytuje autorka.
Za epidemię uzależnień jesteśmy więc winni wszyscy, jako osoby tworzące współczesny świat. Uzależnienia są jego konieczną pochodną, gdyż ludzie nie potrafią żyć w okrutnym i zimnym świecie. Każdy z nas jest więc odpowiedzialny za skalę uzależnień – nie ma fałszywego podziału na „my” zdrowi i „oni” uzależnieni. Wspierając, świadomie lub nie, współczesny indywidualizm, atrofię uczuć, zanik więzi społecznych, alienację, kompulsywną konsumpcję wspieramy narzędzia uzależnienia.
(brw)
J. Grisel, Nigdy dość. Mózg a uzależnienia, Dom Wydawniczy Rebis, Poznań 2020.
You must be logged in to post a comment.