Warszawskie mosty

Dziewiąty warszawski most będzie posiadał, wraz z dojazdami, aż 1550 metrów długości. To go uczyni najdłuższym ze wszystkich obecnie używanych mostów w stolicy.

Najdawniejszym sposobem pokonywania Wisły w obszarze dzisiejszej Warszawy była komunikacja łodziami. Tak zwane przewozy mieściły się na Kamionie i m. in. w Miedzeszynie. Obydwa wzmiankowane są w kronikach wcześniej, niż samo obecne miasto stołeczne.

Pierwsza stała  przeprawa w Warszawie, zwana dziś mostem Zygmunta Augusta, powstała w 1573 roku u wylotu ulicy Mostowej. Istniała równo 30 lat, po czym zniosła ją kra. Drugim takim mostem był most Ponińskiego, nazwany tak od nazwiska fundatora. Istniał u wylotu ulicy Bednarskiej w latach 1775-1794, kiedy to został celowo spalony w czasie Insurekcji Kościuszkowskiej. Po odbudowie służył jeszcze do momentu całkowitego jego zniszczenia w trakcie Wojen Napoleońskich. W okresach pomiędzy istnieniem pierwszej i drugiej przeprawy oraz potem, do czasu budowy pierwszego mostu stalowego, istniało wiele prowizorycznych mostów łyżwowych, budowanych tymczasowo na czas elekcji królewskich oraz przemarszu wojsk.

Era stali i betonu

Pierwszą warszawską przeprawą o solidnej i długotrwałej konstrukcji, został pobudowany w latach 1859-1864 most Kierbedzia. Choć nadano mu miano Aleksandrowskiego, to powszechnie nazywany był od nazwiska polskiego projektanta. Jego położenie było związane z wybudowaniem w latach 1844-1846 wiaduktu Pancera, czyli tzw. Nowego Zjazdu, schodzącego niemalże z placu przy Zamku Królewskim w stronę Wisły. W pierwotnym założeniu most ten miał połączyć linie ko lejowe Petersburską i Wiedeńską. Z uwagi jednak na znaczną pochyłość owego zjazdu oraz gęstą zabudowę tego obszaru, planu zaniechano. Pamiątką po nim była kratownicowa konstrukcja przeprawy. Most był niszczony dwukrotnie, w 1915 i 1944 roku. W 1949 na jego filarach położono most Śląsko-Dąbrowski.

Drugim i ostatnim w XIX wieku wybudowanym mostem, była dwukondygnacyjna   kolejowo-drogowa  przeprawa posadowiona na wysokości cytadeli w latach 1873-1875. W latach 1905-1908 wzniesiono obok niej drugą, z przeznaczeniem tylko kolejowym. Tak skonstruowana całość była również niszczona w czasie obu wojen światowych. Młodszą część odbudowano w 1946 roku; na filarach starszej w 1959 roku powstał most Gdański. Jego współczesne przyczółki pochodzą jeszcze z czasów carskich, podobnie jak większość przejazdów pod torami linii obwodowej.

Początek XX wieku przyniósł budowę mostu Poniatowskiego. On również otrzymał imię cara, tym razem Mikołaja. Potocznie jednak nazywano go Nowym lub Trzecim. Powstawał w latach 1904-1914. Autorem uznawanej za najładniejszą w Warszawie oprawy architektonicznej mostu był Stefan Szyller. Wybudowane przy wjeździe na niego wieżyce powstały na żądanie rosyjskich władz wojskowych. Miały pełnić funkcje obronne. Podobnie jak dwie starsze przeprawy był dwukrotnie niszczony. Ostatnia odbudowa miała miejsce w roku 1946. W związku z jego remontem w 1985 roku, zbudowany został przez wojsko most Syreny. Miał on służyć jako przeprawa zastępcza. Po zakończeniu remontu mostu Poniatowskiego postanowiono go pozostawić na czas remontu mostu Śląsko-Dąbrowskiego, a po nim do czasu budowy, oddanego do użytku w roku 2000, mostu Świętokrzyskiego.

Jedyną przeprawą wybudowaną w okresie międzywojennym był zaprojektowany przez A. Pstrokońskiego most Średnicowy. Jego budowa trwała w latach 1921-1931. Zniszczony został w czasie Powstania Warszawskiego. Odbudowano go znacznie zmienionej formie w roku 1949.

W okresie PRL-u powstały jeszcze mosty: Łazienkowski (w 1974 roku) oraz gen. Grota-Roweckiego (w roku 1981). Ten pierwszy w latach 1985-1998 nosił imię gen. Berlinga. W latach 1975 i 2015 dwukrotnie ulegał pożarowi.

W ostatnim dwudziestoleciu powstały w Warszawie dwie duże przeprawy. W roku 2002 oddano do użytku most Siekierkowski, a w 2012 roku most Marii Skłodowskiej-Curie, potocznie nazywany Północnym. W tym czasie po raz kolejny powracała w dyskusjach potrzeba realizacji innych przepraw, o charakterze bardziej lokalnym. Wśród wielu propozycji, najbliższe do ewentualnej realizacji wydają się być most Krasińskiego – mający połączyć Żoliborz z Targówkiem – oraz most Na zaporze – mający spiąć Wilanów z Wawrem. Plany pierwszego z nich posiadają jeszcze przedwojenną genezę, a jego realizacja ustępowała niejednokrotnie innym, ważniejszym inwestycjom. Drugi zaś miał powstać wraz ze stopniem wodnym na Wiśle w latach 80. Po całkowitym upadku koncepcji budowy zapory, żywą pozostaje idea budowy w tym miejscu tradycyjnej przeprawy.

W najbliższym czasie, jeszcze przed końcem roku, ma zostać oddany do użytku most Południowy. Połączy węzeł „Przyczółkowa”, znajdujący się w dzielnicy Wilanów, z węzłem „Wał Miedzeszyński” w dzielnicy Wawer, stając się częścią Ekspresowej Obwodnicy Warszawy. Jego budowa rozpoczęła się w roku 2017. Dziewiąty warszawski most będzie posiadał, wraz z dojazdami, aż 1550 metrów długości. To go uczyni najdłuższym ze wszystkich obecnie używanych mostów w stolicy.

Adam Ciećwierz