Starożytna filozofia stoicka przeżywa dziś prawdziwy renesans. Okazuje się lekiem na wszystkie wady cywilizacji, którą sobie zafundowaliśmy.
Popularność myśli stoickiej na początku XXI w., w epoce szalonego rozwoju technologii i postępu nauki to swoisty fenomen, który wiele mówi o stanie ducha współczesnego człowieka, nie nadążającego za zmianami i tempem życia. Wbrew pozorom zmęczenie cywilizacją czy zgiełkiem życia publicznego nie jest wynalazkiem naszych czasów.
Doświadczali go najwięksi stoicy i po części stąd tak bardzo aktualnie brzmią ich pouczenia dzisiaj, po dwóch tysiącach lat. Seneka żył na dworze szalonego cesarza Nerona, który zmusił go do popełnienia samobójstwa, a z kolej Marek Aureliusz jako cesarz zarządzał gigantycznym imperium. Obydwaj pozostawili podobne recepty na życie, z których dziś możemy skorzystać. Nie musimy na szczęście sami ich dogłębnie studiować.
W nowoczesnym ujęciu i w zgodzie z odkryciami psychologii, myśl stoicką prezentuje nam książka „Wyzwanie stoika. Jak dzięki filozofii odnaleźć w sobie siłę, spokój i odporność psychiczną” profesora filozofii Williama B. Irvine’a z Wright State University. To ściśle poradnikowa książka napisana zrozumiałym językiem, pełna przykładów z życia codziennego, nauki czy biznesu. Autor prezentuje nam myśl stoików w kilku krokach, które możemy łatwo zastosować do własnego życia. Daje konkretne porady i techniki, sprawiające, że doktryna stoików jawi się jako najbardziej racjonalna i zgodna z odkryciami psychologii propozycją na życiową filozofię.
Istotą myśli stoickiej nie jest, jak się błędnie myśli, nieludzki spokój wobec nieszczęść i brak okazywania uczuć, ale rozdzielenie w każdej dotykającej nas sytuacji tego, na co mamy wpływ od tego, na co nie mamy wpływu. I potem akceptacja każdej z możliwości. Nie mamy wpływu na zdarzenia zewnętrzne: wypadek samochodowy, zwolnienie z pracy, śmierć bliskiej osoby, ale mamy olbrzymi wpływ na to, jak zareagujemy na te sytuacje. Książka roi się od ciekawych przykładów, zaczerpniętych z życia publicznego czy biznesu, co sprawia, że jest bardzo aktualna i stanowi wartą rozważenia perspektywę myślową dla człowieka XXI w.
Michał Olędzki
William B. Irvine, Wyzwanie stoika. Jak dzięki filozofii odnaleźć w sobie siłę, spokój i odporność psychiczną, Wydawnictwo Insignis, 2020.
