SIGN IN YOUR ACCOUNT TO HAVE ACCESS TO DIFFERENT FEATURES

FORGOT YOUR PASSWORD?

FORGOT YOUR DETAILS?

AAH, WAIT, I REMEMBER NOW!
POLSKA PO GODZINACH: KULTURA | WIEDZA | GOSPODARKA, PORTAL POLSKA PO GODZINACH ONLINE
  • ZALOGUJ SIĘ

Polska. Po godzinachPolska. Po godzinach

  • START
  • O NAS
  • DO POBRANIA
  • KONTAKT
PO GODZINACHNA LUZIE
0
środa, 21 października 2020 / opublikowany w: Ekologia, Przyroda, Środowisko, Warszawa

Lasy grądowe w Warszawie

Już ponad 100 lat temu zauważono, że lasy grądowe mogą wyginąć i podjęto pierwsze próby ich ochrony ze względu na wartości przyrodnicze i krajobrazowe.

Skarpa Ursynowska

Większość ludzi zapytana, jak wyobraża sobie stary  las odpowie, że to las z potężnymi dębami, starymi lipami, dziuplastymi grabami i szeregiem innych gatunków drzew. To słuszne wyobrażenie, gdyż naturalna pokrywa roślinna sporej części terenów zajętych obecnie przez pola oraz miasta i wsie to lasy grądowe. Naukowcy z Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN stworzyli na podstawie badań botanicznych i glebowych mapę potencjalnej roślinności naturalnej Polski. Mapa ta jest dostępna w internecie i każdy może sprawdzić, jak przed wiekami mogła wyglądać okolica, w której mieszka (https:// www.igipz.pan.pl/Roslinnosc-potencjalna-zgik.html).

Grąd wiosną

Ocalić lasy

Grądy, czyli naturalne wielogatunkowe lasy liściaste były kiedyś bardzo pospolite, lecz ludzie już dawno odkryli, że gleby pod takimi lasami są najbardziej odpowiednie dla rolnictwa: gliniaste albo gliniasto-piaszczyste (w południowej części kraju również pylaste czyli lessowe), nie za mokre i nie za suche. Spowodowało to masowe wycinanie grądów pod uprawę, a jednocześnie wycinka dostarczała wartościowego drewna dębowego stosowanego do budowy umocnień drewniano-ziemnych, mostów, dróg przez tereny podmokłe, a później również budowli reprezentacyjnych, statków i mebli. Po setkach lat wycinki lasy pozostały głównie na suchych terenach piaszczystych, w zabagnionych dolinach rzek oraz na skarpach i zboczach trudnych do uprawy. Lasy naturalne zachowały się na terenach niezamieszkałych (np. na pograniczach) i na terenach łowieckich możnowładców. Już ponad 100 lat temu zauważono, że lasy grądowe mogą wyginąć i podjęto pierwsze próby ich ochrony ze względu na wartości przyrodnicze i krajobrazowe.

Dzwonek brzoskwiniolistny.

Kilkadziesiąt lat temu grądy uznano za zagrożone siedliska przyrodnicze wymagające ochrony na terenie całej Unii Europejskiej. Grądy to zbiorowiska roślinne najbogatsze w gatunki w naszej strefie klimatycznej. Większość kwiatów wiosennych jak zawilce, przylaszczki, pierwiosnki, miodunki, kokorycze, złocie i fiołki to gatunki grądowe. Na jednym metrze kwadratowym takiego lasu może występować kilkadziesiąt gatunków roślin, a na hektarze kilkaset. Lasy w Warszawie zajmują obecnie ok 14 proc. powierzchni miasta. Z powodów historycznych zachowało się wiele płatów grądu zlokalizowanych głównie na wysoczyźnie po lewej stronie Wisły i na skarpie wiślanej jednak zajmują one tylko około 1 proc. powierzchni stolicy. Większość jest chroniona w rezerwatach przyrody, albo też na bazie grądów stworzono niektóre parki.

Rezerwaty w Warszawie

Najlepiej zachowane rozległe płaty grądu występują w rezerwacie Las Bielański. Rezerwat powstał formalnie w roku 1973, ale w praktyce las jest chroniony od XVII wieku, gdy stał się otuliną pustelni kamedułów na Bielanach ufundowanej przez króla Władysława IV w roku 1639. Las Bielański jest jednym z najdokładniej przebadanych  warszawskich rezerwatów, a z racji położenia jednym z bardziej znanych i najczęściej odwiedzanych terenów zielonych stolicy. Położenie na krawędzi doliny Wisły warunkuje mozaikę mikrosiedlisk od boru i grądu wysokiego (suchego) nad skarpą, przez grąd typowy na skarpie do grądu niskiego i łęgu w dolinie. Najstarszym rezerwatem w Warszawie jest Rezerwat im. Króla Jana III Sobieskiego, znany też jako Las Wawerski położony między  Aninem, Wawrem i Zieloną. Ta część dóbr wilanowskich została objęta ochroną po raz pierwszy w roku 1933 po kampanii społecznej i prasowej przeciw wycince i parcelacji lasów obecnego Anina i Wawra.

Kokorycz

Utworzony przed wojną rezerwat był 3-krotnie większy, niż obecnie. Poza grądami chroni płaty dąbrowy świetlistej, czyli lasu parkowego, który wykształca się na terenach z dużą obsadą zwierzyny płowej ( jak np. w dawnych rezerwatach myśliwskich) albo w wyniku wypasu bydła (a rzadziej koni) w lasach. Duże ssaki roślinożerne zjadają część drzew, głównie młodych, na czym korzystają rośliny zielne, przez co dąbrowa świetlista od wiosny do końca lata wygląda jak kwitnąca łąka leśna. Zanik wolnego wypasu spowodował stopniowe zanikanie dąbrowy świetlistej w całym kraju.

Śledziennica.

Duże powierzchnie grądu, ale w wielu miejscach zniekształcone przez wprowadzenie sosny i odnowienia poprzedzone orką występują  w  Lesie Kabackim – największym warszawskim rezerwacie. Przykład tego rezerwatu podobnie jak Olszynki Grochowskiej pokazuje, że regeneracja pokrywy roślinnej do uzyskania składu typowego dla grądu może trwać nawet 50-100 lat (zależnie od stopnia wcześniejszej degradacji). Grądy występują też w rezerwacie Kawęczyn, rezerwacie Skarpa Ursynowska, w rezerwacie Natolin (pierwotnie park myśliwski z drugiej połowy XVII w.)   i w parku Łazienki Królewskie, gdzie najstarsze drzewa mogą pamiętać ostatnich królów Polski, a jeszcze wcześniej teren był zwierzyńcem myśliwskim książąt mazowieckich. Małe powierzchnie grądów można znaleźć na Młocinach, w Lesie Bródnowskim, na styku Woli Grzybowskiej i Sulejówka,  na Groszówce oraz na południe od osiedla Stara Miłosna.

Wawrzynek wilcze łyko

Lasy grądowe wyglądają najciekawiej wiosną (kwiecień-maj), gdy drzewa nie mają jeszcze liści, a w runie kwitną masowo dziesiątki ziół. W tym okresie można też zobaczyć, a łatwiej usłyszeć wiele gatunków ptaków związanych z lasami liściastymi. Kolejna barwna pora roku to „złota polska jesień” czyli od końca września do połowy listopada, gdy liście drzew stopniowo zmieniają kolory.

Tekst i zdjęcia: Przemysław Stolarz

TAGI: Las Kabacki, lasy grądowe, skarpa ursynowska

WYBRANE DLA CIEBIE

Zarys dziejów Woli Grzybowskiej
Rocznica upadku Powstania Warszawskiego
Powstańcze śluby i spowiedzi

Najnowsze artykuły

  • “A jednak żyć się chce!” – ukazała się nowa książka ks. Andrzeja Chibowskiego

    A gdyby tak duszpasterze pisali o swoich parafi...
  • Pozytywna zmiana z programem ,,WzMOCnij swoje otoczenie’’ – dodatkowe wyposażenie wielofunkcyjnej sali multimedialnej

    Parafia św. Brata Alberta w Warszawie-Wesołej j...
  • Pozytywna zmiana z programem ,,WzMOCnij swoje otoczenie’’ – dodatkowe wyposażenie wielofunkcyjnej sali multimedialnej

    Parafia św. Brata Alberta w Warszawie-Wesołej j...
  • Remont na dużą skalę – wymiana pokrycia dachowego na kościele

    Wymiana dachu to zawsze duże przedsięwzięcie, w...
  • „W internetowym oceanie nie daj się złapać na haczyk” – TAURON przestrzega

    Jak bronić się przed phishingiem – pokazuje w n...

ARCHIWALNE

  • Luty 2023
  • Grudzień 2022
  • Listopad 2022
  • Kwiecień 2022
  • Marzec 2022
  • Luty 2022
  • Styczeń 2022
  • Grudzień 2021
  • Listopad 2021
  • Październik 2021
  • Wrzesień 2021
  • Lipiec 2021
  • Czerwiec 2021
  • Maj 2021
  • Kwiecień 2021
  • Marzec 2021
  • Luty 2021
  • Styczeń 2021
  • Grudzień 2020
  • Listopad 2020
  • Październik 2020

Kategorie

  • Aktywność fizyczna
  • Architektura
  • Bez kategorii
  • Budownictwo
  • Czas wolny
  • Dzieci
  • Edukacja
  • Ekologia
  • Ekonomia
  • Felieton
  • Film
  • Finanse
  • Gospodarka
  • Historia
  • Książki
  • Kulinaria
  • Literatura
  • Malarstwo
  • Media
  • Medycyna
  • Muzyka
  • na luzie
  • Najnowsze artykuły
  • Nauka
  • Nieruchomości
  • Pasja
  • Praca
  • Prawo
  • Przemysł
  • Przestrzeń publiczna
  • Przyroda
  • Psychologia
  • Religia
  • Rodzina
  • s1
  • s2
  • Samorząd
  • Społeczeństwo
  • Sport
  • Środowisko
  • Styl życia
  • Sylwetki
  • Sztuka
  • Technika
  • Technologia
  • Test
  • Turystyka
  • Ubezpieczenia
  • Warszawa
  • Wychowanie
  • Wywiad
  • Zdrowie
  • zrównoważone budownictwo

PO GODZINACH W MEDIACH SPOŁECZNOŚCIOWYCH

BIURO REKLAMY

mateusz.jarecki@
p
ogodzinach.info

NOTY PRAWNE

Polityka prywatności
Cookies

WYDAWCA

Independent Media Company
Bartosz.Wieczorek

WYDAWCA ONLINE

Biocomo Sp. z o.o.
Dariusz Ziółkowski

Portal wykonany przez: Dariusz Ziółkowski

do góry