Epidemia COVID-19 jest sytuacją nową, nieznaną i przez to trudną. Ze względu na wysokie ryzyko transmisji koronawirusa przychodnie stomatologiczne powinny były stworzyć dodatkowe, bezpieczne warunki higieniczne i sanitarne do prowadzenia leczenia.
Z powodu ogłoszonego w Polsce stanu epidemii dnia 20 marca 2020 roku, w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2, Ministerstwo Zdrowia wydało zalecenie ograniczenia zakresu działalności gabinetów stomatologicznych. Według wytycznych Ministerstwa Zdrowia wstrzymano planowe leczenie stomatologiczne we wszystkich klinikach stomatologicznych w kraju. Wówczas działające przychodnie musiały ograniczyć przyjmowanie pacjentów tylko do procedur pilnych i ostrych.
Jakie objawy wymagają bezwzględnie wizyty u specjalisty?
1. Ból – intensywny i długotrwały ból zęba oraz błony śluzowej jamy ustnej powinien być zdiagnozowany, może sugerować o głębokiej próchnicy, zapaleniu miazgi lub tkanek okołowierzchołkowych oraz może być przyczyną zapalenia przyzębia.
2. Utrata wypełnienia – zalecane jest leczenie lub zabezpieczenie ubytku przynajmniej opatrunkiem tymczasowym.
3. Urazy twarzy i jamy ustnej wymagają pilnego badania klinicznego oraz radiologicznego. Po urazach mogą występować następujące powikłania: obrzęk, ból, zwiększona ruchomość zęba, obumarcie miazgi, uszkodzenie stawu skroniowo-żuchwowego, a nawet utrata zębów.
4. Rozpoznane nowotwory lub stany przednowotworowe wymagają leczenia oraz systematycznej kontroli. Wszystkie zmiany na błonie śluzowej jamy ustnej, które utrzymują się dłużej niż 2 tygodnie, powinny skłonić do wizyty stomatologicznej.
5. Stany zapalne i ropnie obarczone ryzykiem progresji choroby. Nieleczone stany zapalne prowadzą do spadku odporności oraz do poważnych powikłań ogólnoustrojowych. Epidemia COVID-19 jest sytuacją nową, nieznaną i przez to trudną. Ze względu na wysokie ryzyko transmisji koronawirusa przychodnie stomatologiczne powinny były stworzyć dodatkowe, bezpieczne warunki higieniczne i sanitarne do prowadzenia leczenia. Na początkowym etapie wystąpił problem z zakupem środków ochrony dla personelu oraz pacjentów. Większość gabinetów zawiesiło przyjęcia pacjentów lub je ograniczyło. Obecnie blisko tysiąc gabinetów stomatologicznych, przygotowanych zgodnie z wytycznymi Ministerstwa Zdrowia, przyjmuje pacjentów w trybie pilnym. Na stronie Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego (PTS) powstała mapa działających klinik stomatologicznych (www.pts.net.pl/gabinety), które realizują świadczenia w ramach kontraktu z NFZ oraz prywatne praktyki.
Przed każdą wizytą w gabinecie stomatologicznym zalecany jest kontakt telefoniczny z lekarzem w celu ustalenia problemu zdrowotnego oraz oceny sytuacji, czy przyczyna zgłoszenia wymaga pilnej wizyty czy może być odroczona. W przypadkach prostych, nie wymagających pilnego leczenia, pomoc może być udzielona w formie rozmowy telefonicznej – teleporady. Jeśli będzie konieczność, pacjenci otrzymają zalecenie skorzystania z wizyty w gabinecie stomatologicznym. Dla osób z podejrzeniem zakażenia SARS-CoV-2, w trakcie kwarantanny lub chorych na COVID-19 opieka stomatologiczna odbywa się w wyznaczonych do tego celu jednostkach.
Zalecenia higieniczne podczas epidemii SARS-CoV-2:
– Dbaj systematycznie o dokładną higienę jamy ustnej (przed zabiegami higienicznymi umyj ręce ciepłą wodą z mydłem).
– Płucz jamę ustną 2 razy dziennie delikatnymi płukankami, które mają działanie przeciwwirusowe (płukanki na bazie olejków eterycznych lub z cyklodekstryną).
– Szczoteczkę do zębów zdezynfekuj wrzątkiem, płynem do płukania jamy ustnej lub 1 proc. roztworem wody utlenionej.
– Wymieniaj szczoteczkę do zębów co 3 miesiące oraz bezwzględnie po każdej przebytej infekcji.
– Zadbaj o aktywność fizyczną oraz prawidłowo zbilansowaną i urozmaiconą dietę.
Przy podejrzeniu lub potwierdzeniu zakażenia SARS-CoV-2 zalecane jest płukanie jamy ustnej 2 razy dziennie przez około 60 sekund następującymi płukankami: 1 proc. roztwór wody utlenionej (1 łyżka stołowa na szklankę wody), chlorek cetylopirydyny 0,05-0,1 proc. lub płukanki, które zawierają olejki eteryczne, alkohol, cyklodekstrynę. Po umyciu zębów zanurz główkę szczoteczki w szklance napełnionej płynem do płukania jamy ustnej na 30 minut, następnie przepłucz wodą oraz pozostaw do wyschnięcia (więcej na https://pts.net.pl/prawidlo-we-nawyki-higieny-jamy-ustnej-podczas-epidemii-sars-cov-2/). Na zakończenie zacytuję prof. dr hab. n. med. Marzenę Dominiak, prezydent Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego:
„Drodzy Pacjenci, zwracamy się z ogromną prośbą o wyrozumiałość dla lekarzy dentystów. Wielu z nich, nawet na chwilę, nie zaprzestało pracy pomimo epidemii COVID-19. Zachęcamy do lokalizowania czynnych gabinetów na Mapie PTS oraz do codziennej, właściwej higieny jamy ustnej. W tym trudnym czasie nie zapominajmy, że zdrowie zaczyna się właśnie tam.”
Dr n.med. Irena Kozak
specjalista periodontolog
