Każdego z nas identyfikuje imię i nazwisko, z tym, że takie same imiona i nazwiska mogą należeć do różnych osób. Jak zidentyfikować tego jednego Jana Nowaka spośród wielu innych?
Każdemu dziecku, które urodziło się w Polsce, z chwilą sporządzania aktu urodzenia zostaje nadany numer PESEL. Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludności, w skrócie PESEL, jest to centralny zbiór danych, zawierający informacje o obywatelach Polski oraz cudzoziemcach, którzy mają nadany ten numer.
Wydaje się, że jeśli udostępnimy osobom trzecim tylko numer PESEL, nic złego nas spotkać nie może. Przecież przy załatwianiu kredytu czy zakładaniu konta w banku potrzebne są dokumenty, które należy okazać pracownikowi danej instytucji. Jednak nic nie stoi na przeszkodzie, aby posiadacz naszych danych w złej wierze wykorzystał swoją wiedzę, a także umiejętności fałszerskie. Taka osoba może podrobić np. dowód osobisty i na tenże dowód zaciągnąć kredyt lub pożyczkę. Weryfikacja dokumentów w instytucjach kredytowych udzielających tzw. chwilówek nie zawsze przeprowadzana jest skrupulatnie. Tak naprawdę sam numer PESEL nie wystarcza do zaciągnięcia kredytu, nawet przez Internet. Instytucje finansowe weryfikują swoich potencjalnych klientów przy transakcjach internetowych, prosząc np. o przelew weryfikacyjny (przelanie jednego grosza z własnego, osobistego rachunku bankowego na konto pożyczkodawcy), usługę Kontomatik (polegająca na zalogowaniu się do swojej bankowości elektronicznej) lub Czek GIRO. Aby uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek w postaci spłaty pożyczki przez nas niezaciągniętej, warto zawczasu weryfikować, czy nikt nie posłużył się naszym numerem PESEL. Można też go zastrzec. Takie usługi oferuje m.in. Biuro Informacji Kredytowej S.A. (BIK), KRD BIG S.A. czy CRIF Sp. z o.o. przy współpracy z Polskim Związkiem Instytucji Pożyczkowych.
BIG KRD S.A. czy BIK S.A. pomagają bankom i firmom pożyczkowym dokonywać oceny wiarygodności kontrahentów, dzięki raportom, które udostępniają. Wpisanie dłużnika do rejestru powoduje, że informacja o jego zadłużeniu staje się widoczna dla firm i instytucji z nimi współpracujących (banki, firmy pożyczkowe, SKOKI, sieci komórkowe).
Przy współpracy z BIG KRD S.A powstał system chronPESEL.pl. oferujący produkt – Alerty Big. Usługa ta jest płatna. Rejestrując się w systemie, aktywujemy monitoring naszych danych osobowych i numeru PESEL. Dzięki temu jesteśmy informowani o każdym zapytaniu do bazy KRD BIG S.A przy próbie zaciągnięcia zobowiązań z banków, firm pożyczkowych, a nawet sieci komórkowych. Krajowy Rejestr Długów oferuje wszystkim konsumentom także bezpłatną możliwość sprawdzenia siebie w rejestrze, pod warunkiem, że składamy wniosek nie częściej, niż raz na 6 miesięcy.
Bezpieczny Pesel jest usługą, której uczestnikami są znaczące firmy pożyczkowe, ale nie banki.
W systemie tym możemy zastrzec swój PESEL: działa on wtedy na zasadzie blokady danych. Małą niedogodnością jest to, że jeśli faktycznie sami chcemy wziąć pożyczkę, musimy cofnąć zastrzeżenie. Zastrzeżenie numeru PESEL polega na złożeniu oświadczenia, iż nie zamierzamy korzystać z usług pożyczkowych, o czym dowiadują się firmy współpracujące w ramach usługi.
Warto skorzystać z wyżej przedstawionych możliwości, ponieważ obecnie podajemy nasz numer PESEL i inne dane osobowe wielu osobom, których nie znamy i nie wiemy, czy wykorzystują je wyłącznie do zadeklarowanych potrzeb.
Monika Zubczyńska
Radca prawny
